ľ�ϸ���Ӱ��

Veel mensen hebben het idee dat er in de jaren vlak na de oorlog niet gepraat werd over gevoelens en emoties; dat kwam pas in de jaren zestig en zeventig toen het publiekelijk uiten van emoties gangbaar werd. Maar klopt dit beeld wel? Historicus Milan van Lange schreef er zijn proefschrift over, waarop hij onlangs aan de Universiteit Utrecht promoveerde. NRC interviewde hem op 19 december over zijn bevindingen.

Vraagtekens

Met behulp van een zelfgeschreven computercode onderzocht Van Lange de handelingen van de Eerste en Tweede Kamer in de periode 1945-1989 en in het bijzonder die van debatten over de Tweede Wereldoorlog op emotioneel taalgebruik. Al snel werd hem duidelijk dat het populaire beeld niet klopte: "Al meteen na de oorlog werd er in emotionele termen gesproken over het conflict. Van een plotselinge toename in de jaren zestig en zeventig is geen sprake. Ik zet dan ook stevige vraagtekens bij het idee dat in deze decennia in de samenleving een ‘emotionalisering’ plaatsvond, zoals in de literatuur wordt aangenomen.”

Emotionele gesprekken

Alhoewel van Lange's onderzoek beperkt bleef tot uitingen binnen de Eerste en Tweede Kamer zeggen deze politieke opvattingen wel degelijk iets over de gehele maatschappij. Hij legt uit: "In de jaren vijftig, in debatten over het vergoeden van oorlogsschade, hadden politici wel degelijk aandacht voor het lijden van mensen. Wanneer een parlementariër het persoonlijke verhaal van een neef in Zandvoort gebruikt om te pleiten voor materiële vergoeding voor oorlogsslachtoffers, dan betekent dit dat dit zaken waren waarover mensen met elkaar spraken in emotionele termen." Vanzelfsprekend ging het niet binnen elke familie op deze manier, maar ook één voorbeeld als dit spreekt de dominante norm tegen. "Ik ga natuurlijk niet beweren dat die zwijgende vader niet bestond, maar het idee dat er vóór de jaren zestig niet met emoties over dit onderwerp werd gepraat, is na mijn onderzoek niet meer houdbaar," aldus de Lange.