ľ�ϸ���Ӱ��

Het is alom bekend dat onze huidige manier van voedsel produceren en consumeren schadelijk is voor de planeet. Ondanks vele kreten van wetenschappers, die stellen dat er broodnodig verandering moet komen in onze eetgewoonten, vindt de WHO dat een duurzamer dieet niet ten koste mag gaan van het culinair erfgoed. Het zou volgens hen ten grondslag ligt aan de het uiten van een culturele identiteit. Ellen Mangnus (tot recentelijk betrokken bij Future Food Utrecht) gaat in het artikel ‘Mosselen met Thaise Curry’ in op de paradox tussen duurzaam consumeren en het behouden van de traditionele keukens. Hoe kunnen we op wereldniveau een duurzamer voedselsysteem organiseren zonder dat mensen het gevoel hebben dat hun identiteit in het gedrang komt? En is het überhaupt zo erg als dat gebeurt?

Het Roti-incident

Dat voedsel en identiteit aan elkaar verbonden zijn is nog elke dag zichtbaar, stelt Mangnus. Ze geeft het voorbeeld van de ophef die was ontstaan nadat de Hema een traditioneel Surinaams roti-product in zijn schappen verkocht dat, naast de naam, niets authentieks Surinaams leek te bezitten. Het product werd gezien als ‘culturele-exploitatie’ en onderworpen aan een golf van kritiek. De Surinaamse gemeenschap vond het onacceptabel dat iets waar zoveel historie, liefde en vakmanschap aan vooraf was gegaan te verkopen, zonder de culturele waarde van het gerecht écht te begrijpen.

Je bent wat je eet

Voedsel en eetgewoonten zijn manieren om uit te drukken wie je bent. “Voedsel verbindt en voedsel onderscheidt”, zegt Mangnus. Het onderscheiden van mensen aan de hand van voedsel en eetgewoonten kan zorgen voor uitsluiting of miskenning. Het proces van uitsluiting wordt volgens Mangnus versterkt doordat voedsel steeds politieker is geworden. Door privatisering van bedrijven en de opkomst van het neoliberalisme in de jaren tachtig, werden we als ‘normale burgers’ in toenemende mate verantwoordelijk werden gesteld voor maatschappelijke problemen. Dit uit zich onder andere in de afkeur die veganisten kunnen voelen als zij met vleeseters aan tafel zitten. Consumeren gaat dus niet alleen om het vervullen van een persoonlijke behoefte, maar ook over jouw betrokkenheid bij de toekomst van de planeet. Voedsel is identiteitspolitiek geworden, stelt Mangnus.

Met betrekking tot de paradox tussen duurzaam consumeren en traditionele eetgewoonten beargumenteerd Mangnus dat de WHO onderschat hoe creatief en flexibel mensen zijn in het vormgeven van hun identiteit door middel van eten. Zo stelt ze dat er de afgelopen jaren, onder andere door globalisering, een sterke behoefte is ontstaan aan identiteit en gemeenschap. Lokale voedselproductie is een goede stap richting duurzame voedselproductie en kan ook een rol spelen in het bevestigen van een culturele identiteit. “Zo kunnen Zeeuwse mosselen, Limburgse vlaai of Surinaamse roti daar goed bij helpen”, concludeert Mangnus.

De Groene Amsterdammer nam ook een podcast op met Ellen Mangnus over dit onderwerp. Tot maart 2020 was Ellen betrokken bij Future Food Hub Utrecht. Meer weten over de Future Food Hub, bekijk dan hub website.