Promotieonderzoek: hoe ontstaan tijdens het lesgeven negatieve en positieve emoties?

tot

Lesgeven kan zeer stressvol zijn. Eén op de vijf docenten krijgt te maken met emotionele uitputting en burn-outklachten. Negatieve emoties ontstaan vaak als gevolg van herhaalde negatieve ervaringen tijdens het lesgeven. Het is belangrijk om beter te begrijpen hoe emotionele processen ontstaan en hoe docenten hiermee om moeten gaan. In haar promotieonderzoek heeft Monika Donker daarom onderzocht hoe zowel negatieve als positieve emoties ontstaan tijdens het lesgeven. 

Voor haar onderzoek heeft Donker vragenlijsten gecombineerd met lesobservaties en hartslagmetingen bij 80 docenten in het voortgezet onderwijs. Donker: “De focus lag daarbij op het belang van de interactie tussen docent en leerling, en de emotieregulatie van docenten.”

Uit haar onderzoek bleek dat voor leerlingen vooral vriendelijk docentgedrag zorgt voor positieve emoties, terwijl het voor docenten ook belangrijk is om een leidende rol te hebben tijdens de les. Hoewel een leidende rol voor docenten soms inspannend is (d.w.z. samengaat met een hoge hartslag), resulteerde het in positieve emoties als het ze lukte om deze rol in te nemen. Negatieve docentemoties ontstonden vooral als docenten veel moeite moesten doen om vriendelijkheid te laten zien of als ze hiervoor hun emoties tegen hun zin moesten onderdrukken. 

Docenten moeten over voldoende strategieën beschikken om goed om te kunnen gaan met de weerbarstige onderwijspraktijk. Daarnaast is het belangrijk dat docenten zich bewust worden van hun (vaak impliciete) voorkeuren en gedragingen, zodat er gericht gewerkt kan worden aan een betere docent-leerlingrelatie. Dit kan vervolgens zorgen voor meer positieve emoties en daarmee bijdragen aan beter welzijn van docenten en verhoogde motivatie en prestaties van leerlingen.

Begindatum en -tijd
Einddatum en -tijd
Locatie
Promovendus
Monika Donker
Proefschrift
In DEPTh: Dynamics of Emotional Processes in Teachers – An Exploration of Teachers’ Interpersonal Behavior and Physiological Responses
Promotor(es)
prof. dr. T.A.J.M. Van Gog
Co-promotor(es)
dr. M.T. Mainhard