ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

Hoe gingen plattelandsgemeenschappen in de late Middeleeuwen om met het geschreven woord? Welke rol had het binnen bestuurlijke en ambtelijke structuren? Op 6 november verdedigt Mark Vermeer (Geschiedenis en Kunstgeschiedenis) zijn proefschrift over dit onderwerp getiteld Schrijven voor de schepenbank. De ontwikkeling van bestuurlijke pragmatische geletterdheid op het Noordbrabantse platteland (de Meierij van ’s-Hertogenbosch, ca. 1300-1550).

Schrift op het platteland

Traditioneel wordt het geschreven woord beschouwd als een communicatiemiddel dat vooral binnen steden voet aan de grond kreeg: daar immers bevonden zich o.a. stadsbesturen en handelaren voor wie het schrift duidelijke voordelen bood. Op het platteland zou daarentegen totaal geen impuls voor verschriftelijking bestaan: men vertrouwde hier op lokale kennis en mondelinge afspraken. Bovendien zou het aantal mensen dat kon lezen en schrijven op één hand te tellen zijn.

De Meierij van 's-Hertogenbosch

Vermeer deed onderzoek naar de Meierij van ’s-Hertogenbosch: een deel van het hertogdom Brabant dat nu het grootste deel van de provincie Noord-Brabant omvat. Door het bestuderen van de ambtelijke schrijfactiviteit die bewaard is gebleven, voornamelijk in de vorm van oorkonden, is in kaart gebracht waar en wanneer klerken actief waren. Het blijkt dat zij ervoor zorgden dat ook in de kleinere plaatsen het geschreven woord zijn intrede kon doen, door rond te reizen in de regio en daarbij rechtshandelingen op te tekenen voor de dorpsbesturen. Aangezien dit voornamelijk vrijwillige contracten waren, kwam een groot deel van de Meierijse bevolking zo in contact met het schrift en leerde de voordelen ervan kennen, zelfs al was zij zelf niet in staat om te lezen of schrijven.