ľ�ϸ���Ӱ��

Ondanks jarenlange inspanningen gaat het nog steeds bergafwaarts met de kwaliteit van onze leefomgeving. Een belangrijke reden daarvoor is dat milieubeleid zich vaak richt op technische oplossingen, zoals nieuwe technologieën, terwijl de dieperliggende oorzaken – zoals onze manier van leven, de regels die we hanteren en de dominantie van bepaalde economische sectoren – vaak buiten beeld blijven.

Dat zien we ook in de veenweidegebieden van West-Nederland. Door eeuwenlange ontwatering voor de landbouw daalt de bodem in deze gebieden. Daarnaast hebben ze te maken met vervuiling van water en lucht, verlies van natuur en risico’s voor de gezondheid.

Uit dit onderzoek blijkt dat zelfs vernieuwende vormen van milieubeleid, zoals het doen van experimenten of het meenemen van milieu in ander beleid – ook wel “meekoppelen” genoemd – zelden echt tot de kern van het probleem doordringen. Veel experimenten proberen vooral manieren te vinden om de huidige landbouw in stand te houden. En milieuproblemen zoals bodemdaling worden in beleid alleen meegenomen als het rijmt met economische belangen op de korte termijn.

Dit proefschrift bevat een pleidooi voor een ingrijpende wijziging van het milieubestuur dat moeten leiden tot beleidswijzigingen die daadwerkelijk bijdragen aan duurzaam landgebruik. Dat vraagt om een verschuiving van macht: burgers, toekomstige generaties en de natuur – vaak degenen die de negatieve gevolgen ondervinden – moeten meer invloed krijgen. Tegelijk moeten de belangen van machtige economische spelers minder zwaar wegen. Ook moeten regels en instituties veranderen, zodat duurzaam landgebruik niet langer de uitzondering is, maar de norm wordt.

Echte verandering begint waar wetenschap kritische vragen durft te stellen, waar onderwijs mensen aanzet tot anders denken, en waar leiders de moed tonen om verder te kijken dan korte-termijn belangen. Maar bovenal vraagt het om verbondenheid – en om verantwoordelijkheid die daaruit voortkomt.