Promotie Caroline Hoebens: Hoe documentairepionier Joris Ivens muziek inzette om te overtuigen

tot
Joris Ivens op de set van 'De onvergetelijken' (1971). Foto: Beeld en Geluid (CC BY-SA 3.0)
Joris Ivens op de set van 'De onvergetelijken' (1971). Foto: Beeld en Geluid (CC BY-SA 3.0)

Op vrijdag 10 oktober verdedigt Caroline Hoebens haar proefschrift 'Muziek in documentaires van Joris Ivens'. Hierin onderzoekt zij de betekenis, functie en het gebruik van muziek in negen documentaires van de Nederlandse filmmaker Joris Ivens (1898-1989).

De rol van muziek in retorische documentaires

Ivens verwierf tussen 1930 en 1960 internationale bekendheid als pionier in het maken van documentairefilms waarin hij oorlogen en revoluties vastlegde. Deze films zijn te classificeren als retorische documentaires, wat betekent dat ze bedoeld zijn om een publiek te overtuigen van een standpunt. Met zijn films wilde Ivens, die communist was, steun verwerven voor zijn ideaal en verandering brengen in de samenleving.

In haar proefschrift kijkt Hoebens naar de rol van muziek in Ivens’ documentaires. Ze schrijft dat muziek voor makers van documentaires een belangrijk en praktisch hulpmiddel is bij het beïnvloeden en manipuleren van de kijker. In interactie met beeld en commentaar kan muziek namelijk bepaalde stemmingen uitdrukken en emoties opwekken. In Ivens’ geval kan dat gaan om gevoelens van nationale trots, collectieve solidariteit en saamhorigheid, of bijvoorbeeld om beelden een melancholische kleur te geven.

Een van Hoebens’ conclusies is dat het tijdens het analyseren van muziek in documentaires belangrijk is om onderscheid te maken tussen originele en bestaande muziekstukken in de film. Ivens gebruikte zowel originele soundtracks als fragmenten uit bestaande volksmuziek, patriottische liederen en traditionele muziek. Omdat deze laatste soms al bekend waren bij het publiek, voelde de kijker zich mogelijk meer betrokken bij het lot van het volk dat in de film centraal staat.

Voorafgaand aan de verdediging houdt Hoebens vanaf 10.00 uur een lekenpraatje.

Begindatum en -tijd
Einddatum en -tijd
Locatie
Promovendus
C.A.L. Hoebens
Proefschrift
Muziek in documentaires van Joris Ivens
Promotor(es)
Prof. dr. E.G.J. Wennekes
Co-promotor(es)
Dr. M. Kamp
Meer informatie