ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

Op vrijdag 3 oktober verdedigt Martijn van Gils zijn proefschrift getiteld 'Bodemdaling en peilbeheer in veengebieden'.

Bodemdaling is een belangrijke opgave in Nederlandse veen(weide)gebieden. Daar is de bodem de afgelopen eeuwen vele meters gedaald, waardoor deze gebieden inmiddels tot de laagstgelegen delen van Nederland behoren. In het landelijke veengebied is bodemdaling met name het gevolg van vermijdbaar menselijk handelen, veroorzaakt door de ontwatering – of drooglegging – van veengronden. In het bebouwde veengebied daalt de veenbodem door de belasting van de bovenliggende bebouwing en infrastructuur. 

Lange tijd is bodemdaling als een normale ontwikkeling in de fysieke leefomgeving beschouwd en werden periodiek maatregelen getroffen om de nadelige gevolgen van bodemdaling te voorkomen of beperken, zoals het verlagen van het oppervlaktewaterpeil, het ophogen van tuinen en het herstellen van wegen. 

Langzaam daalt echter het besef in dat het periodiek treffen van maatregelen alléén niet meer voldoende is voor de aanpak van bodemdaling. De afgelopen decennia nemen de nadelige gevolgen van bodemdaling gestaag toe, zowel in het landelijke als het bebouwde gebied. In het landelijke gebied leidt bodemdaling tot de uitstoot van broeikasgassen, een verminderde waterkwaliteit en de verdroging van natuurgebieden. In bebouwd gebied resulteert bodemdaling in de aantasting van funderingen, scheurvorming bij infrastructuur en het wegzakken van de ongefundeerde stedelijke omgeving, zoals parkeerterreinen, opritten en tuinen.

Een meer doeltreffende aanpak van bodemdaling, erop gericht om deze nadelige gevolgen zoveel mogelijk te voorkomen of beperken, is dus nodig. In het landelijk gebied vereist dat veranderingen van peilbeheer en agrarisch landgebruik, zodat de vicieuze cirkel van ontwatering, veenoxidatie en bodemdaling wordt doorbroken. In het bebouwd gebied is een combinatie nodig van mitigerende maatregelen, zoals het periodiek verlagen van het waterpeil, en adaptieve maatregelen zoals het lichtgewicht funderen van infrastructuur.

In dit proefschrift is onderzocht hoe het omgevingsrecht kan bijdragen aan een meer doeltreffende aanpak van bodemdaling, door middel van de taken en bevoegdheden die in de Omgevingswet aan bestuursorganen van het Rijk, de provincie, de gemeente en het waterschap zijn toegedeeld. Daarvoor is in kaart gebracht hoe – en binnen welke grenzen – deze bestuursorganen hun taken en bevoegdheden, zoals het vaststellen van peilbesluiten en het stellen van regels in het omgevingsplan of de omgevingsverordening, kunnen uitoefenen om het waterpeil in veengebieden te veranderen, het agrarisch landgebruik in veengebieden te wijzigen of beperken, en vereisten te stellen aan de locaties waar en de wijze waarop nieuwbouw in veengebieden kan plaatsvinden.