ľ�ϸ���Ӱ��

Wouter de Rijk en schrijver geven tijdens Night at the Library een interactieve Engelstalige workshop waarin deelnemers gevraagd wordt een burgervergadering te vormen die verder kijkt dan de horizon van de klimaatcrisis. Verbeelding via sciencefiction kan ons daarbij helpen.

“We hebben ons voor deze workshop laten inspireren door het boek van Kim Stanley Robinson: New York 2140 waarin New York onder water komt te staan, veroorzaakt door klimaatverandering. Nu is Utrecht aan de beurt.”

We willen studenten en medewerkers uitdagen

“De apocalyps wordt altijd als een eindpunt genomen. Maar na zo’n catastrofaal moment gebeuren er ook dingen. Wat gebeurt er als we die harde stop wegnemen? Wat gebeurt er als we onze tunnelvisie laten varen, onze oogkleppen afzetten? Wat wordt er dan mogelijk na de overstroming van Utrecht? Hoe organiseren we ons als maatschappij? Met die vragen willen we met onze deelnemers aan de slag. Misschien komen er wel ideeën die zo goed zijn dat we ze nu al kunnen implementeren.”

Sociale verbeelding

“We gebruiken het concept sociale verbeelding. In de kern is dit gestoeld op het idee dat onze sociale realiteit een collectieve constructie is, iets wat we met z’n allen verbeelden en vormgeven. Dat kun je zien als een soort besturingssysteem van een maatschappij, het is altijd op de achtergrond aanwezig, maar je ziet het niet direct. Bijvoorbeeld het concept democratie is een vorm van sociale of collectieve verbeelding. Het blijft een vaag begrip, maar het leidt er wel toe dat we bijvoorbeeld aan het eind van deze maand gaan stemmen. We verbeelden dat begrip met elkaar.”

“Verbeelding wordt ook deels realiteit. We gaan ernaar handelen en dat wordt het ook werkelijkheid. Je kunt je natuurlijk ook met zijn allen negatieve dingen verbeelden. In de jaren ’80 heette dat doemdenken. We zouden ten onder gaan in een nucleaire oorlog. Nu speelt dat gevoel op het gebied van klimaat en ecologie.”

Sciencefiction als methode

"Nu gebruiken we, op het gebied van klimaat, vooral computermodellen om over de toekomst na te denken. Of we werken met scenario’s. Maar toch is dat een vrij nauwe manier om naar de toekomst te kijken. Het gaat uit van business as usual. Met sciencefiction spreek je de fantasie aan van de deelnemers. Wat kan jij je voorstellen? Welke rol speel je, hoe verhoudt je je met andere mensen. En dat is ook weer een deel sociale verbeelding."

Samen met Max Urai

"Ik heb Max leren kennen op een bijeenkomst van het Environmental Humanities Network. We hebben daarna contact gehouden. En het leek me heel tof om een keer de combinatie op te zoeken van sciencefiction en meer wetenschappelijk onderzoek naar de toekomst. Toen ik wist dat hij ook een schrijfworkshop ging geven, heb ik voorgesteld om een duoworkshop te geven en daar waren de programmamakers van One Book One Campus heel enthousiast over."

Alternatief

"Max en ik hebben er zin in. Birnam Wood eindigt slecht, en eigenlijk wil je altijd dat dingen goed aflopen. Ik hoop dat in de workshop alternatieven voor de toekomst besproken kunnen worden. Dat we sciencefiction kunnen inzetten om vanuit een verbeelde toekomst kritisch te reflecteren op het heden. En dat we daardoor gaan zien dat alternatieve toekomsten mogelijk zijn. Hopelijk geeft dat veel positieve energie!"