ľ�ϸ���Ӱ��

“Ik durf nu al te stellen dat dit de meest memorabele promotie uit mijn loopbaan zal worden.” Oud-decaan van de faculteit Geowetenschappen, Piet Hoekstra, was op 8 april als promotor aanwezig bij de promotie van Daan Wesselman. Digitaal, wel te verstaan, want door COVID-19 zijn er voorlopig geen plechtigheden in het Academiegebouw. Tijdens zijn eerste digitale promotie was Hoekstra niet op een beetje -, maar op zeer gróte afstand aanwezig: door corona is de hoogleraar samen met zijn vrouw gestrand in Nieuw Zeeland.

Dat het Academiegebouw er verlaten bijligt, betekent niet dat alle promoties stilliggen. Achter de schermen (letterlijk) wordt door medewerkers van de Universiteit Utrecht keihard gewerkt om een deel online te laten plaatsvinden.

"De collega's van AV-media verdienen een medaille!"

“Voor zover ik weet, was er vóór corona nooit een volledige online promotie bij de UU geweest”, zegt pedel Judith Jens. “Maar in april gaat al ongeveer de helft online - dat zijn er ruim twintig. We maken nu een inventarisatie voor mei en plannen alle uitgestelde promoties opnieuw in. Ook het boeken van nieuwe promoties gaat gewoon door. En begin juni volgt waarschijnlijk de eerste online oratie. We weten inmiddels dat het technisch mogelijk is met hulp van de helden van de afdeling Audiovisueel & Mediaproducties (onderdeel van het Facilitair Service Centrum). Deze collega’s verdienen wat mij betreft allemaal een medaille!”

Wonderlijke mix
Om 00.30 uur plaatselijke tijd – “mijn vrouw was inmiddels naar bed gegaan” – zit Piet Hoekstra in zijn (noodgedwongen) gehuurde huis in Christchurch klaar voor de promotie van Daan, niet exact wetend wat hem te wachten staat. “Het was een wonderlijke mix van een zeer plechtige bijeenkomst (inclusief een paar toga’s) met de gebruikelijke procedures enerzijds, en een informele collegiale sfeer anderzijds. 

Het grootste verschil met een fysieke promotie is het gemis van een zaal met publiek - met soms bijvoorbeeld een lach na een kwinkslag van een commissielid - en dat je minder op elkaar kunt inspelen door de gewenste ‘etherdiscipline’. Maar de wisseling van opponent naar opponent en het vragenspel met Daan als promovendus verliep vlekkeloos. De technische ondersteuning heb ik als zeer goed ervaren.”

Proefschrift verdedigen aan de eettafel
Aan de andere kant van de wereld zit Daan Wesselman om 14.30 uur klaar om zijn proefschrift te verdedigen. “Het was zeer onwerkelijk om thuis aan mijn eettafel te zitten wachten tot het begon. Ik ben twee keer paranimf geweest en de sfeer in het wachtkamertje in het Academiegebouw is totaal anders. Maar toen het eenmaal begon, maakte het niet meer uit. Toen was ik gefocust op de vragen en vloog de tijd voorbij. Ik had problemen verwacht met verbindingen, onverstaanbare vragen en veel improvisatie, maar het ging gelukkig heel soepel.”

Daan had niet lang hoeven nadenken over de keuze om online te promoveren. “Het is natuurlijk gek om je ruim vier jaar in te beelden hoe het zal gaan in het Academiegebouw, om er vervolgens nooit te staan. Maar toen ik hoorde dat het bij uitstel wel eens lang zou kunnen duren, was ik er snel uit. Ik wilde het traject kunnen afsluiten. Een feest geef ik later alsnog, wellicht tegelijk met de buluitreiking.

"Perfecte vervanging van de receptie. Misschien zelfs nog leuker, want nu kan ik het terugkijken!”

Een leuke bijkomstigheid is dat de plechtigheid is opgenomen. En mijn paranimfen hebben een video samengesteld met boodschappen van familie, vrienden en collega’s. Dit was een perfecte vervanging van de receptie. Misschien zelfs nog leuker, want nu kan ik het terugkijken!”

Tips voor onlinepromovendi
Daan heeft een paar tips voor toekomstige ‘onlinepromovendi’. “Bedenk - om stress te voorkomen - van tevoren goed waar je gaat zitten, wat je doet als de internetverbinding wegvalt (ik gebruikte mijn telefoon als hotspot) en hoe je het ‘sociale gedeelte’ regelt (bijvoorbeeld een online receptie). Verder moet je het gewoon over je heen laten komen, net zoals bij een ‘normale’ verdediging. Dan komt het vanzelf allemaal goed.”

Lof voor technische ondersteuning
Voor alle betrokkenen staat één ding als een paal boven water: de technische ondersteuning is subliem. Voor audiovisueel technicus Martijn Cober was live streamen vanuit het Academiegebouw een lang gekoesterde wens waar hij zich al vóór corona in verdiepte.

“Omdat er door het team technisch al over was nagedacht, hadden we een voorsprong. Op 12 maart konden we al commissieleden vanuit Amerika laten inbellen om deel te nemen aan een promotie in de Senaatszaal. Een dag later hadden we voor het eerst een live stream. Promovendus, paranimfen en commissieleden waren in de Senaatszaal en het publiek kon online meekijken. Op 23 maart kwam de vraag of we promoties volledig online konden verzorgen. En op 31 maart was de eerste volledige online promotie een feit.”

Virtuele Senaatszaal
“We hebben twee virtuele ruimtes gemaakt. Een Commissiekamer waar de commissieleden hun vooroverleg en beraad achter gesloten deuren kunnen houden. En een Senaatszaal waar de plechtigheden plaatsvinden. De Senaatszaal is via een live stream te volgen voor publiek. Op alle schermen staat het universiteitslogo en er is een wachtscherm met een foto van het Academiegebouw. De pedel heeft bovendien een ‘UU-banner’ achter zich staan.

In het Educatorium en op de Bolognalaan zijn promotiestudio’s gebouwd waar vanuit de ondersteuning wordt gedaan. Bij elke promotie helpt een technicus met het instellen van de audio- en video-instellingen en wordt gekeken of iedereen goed in beeld en goed belicht is. Via twee computers, kunnen we in beide virtuele ruimtes tegelijk en kunnen we commissieleden begeleiden van de virtuele Commissiekamer naar de virtuele Senaatszaal.”

Ik weet zeker dat het een ‘blijvertje’ is. Zeker voor promoties met buitenlandse commissieleden, promovendi of gasten is een (gedeeltelijke) online promotie een volwaardig, minder kostbaar en duurzamer alternatief

Minder vliegen
Hoewel alles online vrijwel vlekkeloos verloopt, gaat er volgens Martijn niets boven de charme van het Academiegebouw. “Om het aantal vliegbewegingen te reduceren denk ik wel dat het in de toekomst normaal wordt om commissieleden uit het buitenland in te laten bellen.” Rector Henk Kummeling, die op 15 april voor het eerst een digitale promotie voorzat, is het met hem eens. “Ik weet zeker dat het een ‘blijvertje’ is. Zeker voor promoties met buitenlandse commissieleden, promovendi of gasten van heinde en verre is een (gedeeltelijke) online promotie een prachtig, volwaardig, minder kostbaar en ook duurzamer alternatief.”

"Mijn vrouw had liggen schudden in bed"

Aardbeving
Het is rond 01.45 uur als Piet na de promotie nog even appt met de kersverse doctor, een borrel drinkt op de goede afloop en zijn bed induikt. “Ik heb klaarblijkelijk goed geslapen. Zo goed dat ik niet heb gemerkt dat we in de vroege ochtend een aardbeving hebben gehad. Mijn vrouw vertelde dat ze had liggen schudden in bed. Enfin, al met al een zeer memorabele promotie...“