ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

Duli, een 16-jarige KWPN-merrie werd in oktober 2024 met spoed binnengebracht bij de Universiteitskliniek voor Paarden. Na het rollen in de wei kon ze plotseling niet meer op haar rechterachterbeen staan. Onze dierenartsen en hoefsmeden ontwierpen een op maat gemaakte brace voor Duli, waardoor ze na een voorspoedig behandeltraject weer goed kon lopen.

Na verschillende röntgenfoto’s en een echo werd de diagnose gesteld: de binnenste steunband van haar spronggewricht was volledig afgescheurd. Daardoor ging haar spronggewricht ‘uit de kom’ zodra ze gewicht op het been zette. Het spronggewricht bij een paard is te vergelijken met de enkel van de mens. Het gewricht zit halverwege het achterbeen en zorgt ervoor dat het paard zijn been kan buigen, strekken en kracht zetten tijdens het lopen of springen.

Uitdagend behandeltraject

Een volledige afscheuring van de binnenste steunband is een relatief zeldzame, maar ernstige blessure en is om verschillende redenen moeilijk te behandelen. Een operatie om de functie van de band te herstellen was zeer lastig omdat het spronggewricht een complex en gevoelig onderdeel van het achterbeen is – dit gewricht bestaat uit meerdere kleine gewrichten, botjes, banden en pezen die samen zorgen voor kracht, stabiliteit en flexibiliteit. Daarnaast was algehele narcose zeer riskant omdat het paard met het opstaan uit de narcose een groot risico heeft op het opnieuw afscheuren van de band of zelfs het breken van een been.

Daarom werd gekozen voor een behandeling waarbij het achterbeen eerst in het gips werd gezet, om op die manier het gewricht te stabiliseren. Duli accepteerde het gips goed en kon haar been weer direct weer acceptabel belasten op stal.

Risico’s en nadelen van gips

Bij mensen wordt tegenwoordig meestal geen gips meer gebruikt om bijvoorbeeld afgescheurde enkel- of kniebanden te behandelen. De spieren en banden van het been worden namelijk slap en het beschadigde gewricht wordt stijf, waardoor een blijvende bewegingsbeperking kan ontstaan. Ook bij paarden zitten er risico’s aan een behandeling met gips: door het been van een volwassen paard langdurig te ‘immobiliseren’ kan zwakte van de pezen en banden en stijfheid van de gewrichten onder het gips ontstaan en kan de huid beschadigen door drukkingen. Daarnaast bestaat bij een volledig ingegipst paardenbeen het risico dat het paard het been kan breken wanneer het een verkeerde beweging met het been maakt. Bij slechte belasting van het aangedane been ontstaat er overbelasting van de andere benen wat een hoog risico op hoefbevangenheid geeft.

Om Duli op korte termijn te kunnen helpen stelden onze dierenartsen een periode van acht weken gips voor om deze risico’s zo klein mogelijk te houden. Toch bleef de kans op chronische kreupelheid groot, zelfs bij zo’n korte periode. Gelukkig liet de eigenaresse van Duli zich niet afschrikken door de onzekere vooruitzichten en besloot om Duli toch een kans op een fijn pensioen op de weide te geven.

Een brace als oplossing

Om de complicaties van gips te voorkomen wordt er bij mensen nu een brace gebruikt. Een brace zorgt ervoor dat het gewricht wel kan buigen en strekken, maar wordt het gewricht ondersteund aan de zijkanten, waardoor deze niet opnieuw kan ‘verzwikken’. Hierdoor kan de patiënt het been trainen terwijl het bandletsel de kans krijgt om te herstellen.

Er worden op dit moment geen braces voor paarden ontwikkeld en het is dus niet gebruikelijk om paarden op deze manier te behandelen. Twee jaar geleden behandelde de Universiteitskliniek voor Paarden een veulen met een ontwrichte voorknie: ze kreeg een kniebrace die binnen de humane geneeskunde wordt gebruikt en goed om het veulenbeen paste. Deze behandeling was een groot succes waarbij het veulen boven verwachting goed is hersteld. Omdat het gebruik van braces in de paardengeneeskunde nog niet bekend is, is er recentelijk een over deze patiënt gepubliceerd. Omdat onze dierenartsen ook voor Duli de beste kansen op een goed herstel wilden, besloten ze om ook bij haar het gips na zes weken vervangen voor een brace.

Omdat er geen passende brace beschikbaar was, maakten onze dierenartsen en hoefsmeden zelf een brace, die om haar been werd aangebracht. Direct na het verwijderen van het gips en het aanbrengen van de brace liet Duli al een goede belasting zien en kon ze goed stappen met de brace.

Ze heeft deze brace vervolgens twee weken gedragen, waarbij ze dagelijks kort werd afgestapt om het achterbeen te trainen. Dat ging erg goed en zo kon Duli net voor de kerst naar huis, zonder brace, voor verdere revalidatie.

Langzaam opbouwen

Thuis heeft haar eigenaresse de training van het achterbeen doorgezet en is de beweging van Duli heel voorzichtig opgebouwd. Twee maanden later (begin februari 2025) kwam Duli voor controle weer naar de Universiteitskliniek voor Paarden. Ze verbaasde iedereen: ze maakte symmetrische passen, kon haar spronggewricht goed buigen en was zelfs in draf minimaal kreupel. De training werd verder opgepakt en Duli mocht weer vrij bewegen op een kleine weide. Inmiddels is het ongeluk van Duli een half jaar geleden en ze doet het nog steeds boven verwachting goed. Ze doet het zo goed dat ze samen met haar eigenaresse kan genieten van buitenritjes in de zon!

Deze patiënt bewijst maar weer hoe veerkrachtig paarden soms kunnen zijn. Duli’s herstel is mede te danken aan de toewijding van de dierenartsen, hoefsmeden en studenten van de Universiteitskliniek voor Paarden. Maar zonder het vertrouwen, het geduld en het doorzettingsvermogen van de eigenaresse van Duli was dit nooit gelukt.