ľ�ϸ���Ӱ��

Utrechts onderzoek naar immunologie is verbindend en baanbrekend op meerdere fronten. Verbindend omdat onderzoekers vanuit verschillende invalshoeken en onderzoekslijnen werken, virale en bacteriële infecties, auto-immuniteit en kanker. Baanbrekend omdat uit deze vier thema’s vanuit Utrecht in de laatsten jaren baanbrekende onderzoekslijnen zijn ontstaan met als gevolg toonaangevende nationale en internationalen netwerken. Om kruisbestuiving te bevorderen verenigen zij zich in de thematische community Immunologie. We spreken Professor Jurgen Kuball en Universitair Hoofddocent Esther Nolte-’t Hoen, voorzitter en vicevoorzitter van de nieuw opgerichte community.

“In de thematische community komt onderzoek samen op het gebied van virale en bacteriële infecties en afweer daartegen, auto-immuniteit en kanker immuniteit” Begint Kuball. “dat klinkt als een heleboel, maar er zijn heel duidelijk allerlei kruisverbanden” vult Nolte-’t Hoen aan. Beiden zijn het erover eens dat de naam van de community nog onvoldoende de lading dekt. “Hoewel er een thematische afbakening is, zijn we geenszins een gesloten box.” Zegt Kuball. Bruggen slaan tussen thema’s, daar staat de community voor. Een eerste opgave voor de community is elkaar leren kennen.

Als voorbeeld haalt Kuball zijn eigen onderzoeksveld aan, dat van de kankerimmunologie. “Dit was altijd een soort ‘sleeping beauty’ in Utrecht en is nu een cruciaal onderdeel van het Life Sciences landschap in de regio. Dankzij de ontwikkeling van nieuwe immuuntherapieën, waardoor patiënten die vroeger als ongeneeslijk werden beschouwd nu kunnen genezen, is het uitgegroeid tot een essentieel onderdeel van ons onderzoek en de manier waarop we kanker behandelen.". Het onderzoek van Nolte-’t Hoen op het gebied van cellulaire communicatie en infectieziekten heeft een soortgelijke breedte. “Mijn expertise is extracellulaire vesicles. Dat zijn een soort communicatie units van zo'n 100 nanometer waarmee cellen een collectie van boodschappen aan elkaar doorsturen” vertelt ze. In dit groeiende onderzoeksgebied is Utrecht onderscheidend. “We ontdekken steeds meer over cellulaire communicatie en dat kan over allerlei aspecten van immuniteit en infectie gelegd kan worden.” Duidelijk is dat de breedte van het onderzoek vraagt om sterke interdisciplinaire samenwerking.

Gekend en gevonden worden, daar ligt de eerste winst voor de community

“Binnen mijn onderzoek werken we met heel veel disciplines samen” legt Nolte-’t Hoen uit. “Als we extracellulaire vesicles voor diagnostiek of therapie willen gebruiken, moeten we ze betrouwbaar kunnen detecteren, karakteriseren en zelfs manipuleren”. Daarvoor zijn bijvoorbeeld ook samenwerkingen met experts in ‘omics’ analyse van eiwitten en genetisch materiaal en liposomen technologie onmisbaar. “Die experts moeten elkaar dan wel kennen en vinden. Dat begint bij het op orde krijgen van de informatievoorziening voor onze onderzoekers” zegt ze. “Gekend en gevonden worden, daar ligt de eerste winst voor de community” beaamt Kuball.

De breedte van de community omschrijft Kuball als volgt: "Virale en bacteriële infecties, kanker en auto-immuniteit kunnen gezien worden als een glijdende schaal van hoe een immuunsysteem functioneert. Soms heeft het immuunsysteem een andere intensiteit nodig, soms een andere focus, maar dit is precies het verbindende element." Het inzicht in deze dynamiek kan leiden tot cruciale doorbraken. Of we nu de remmen van het immuunsysteem willen loslaten om kankercellen effectiever te bestrijden, of juist een rem willen aanbrengen om overactieve reacties bij auto-immuunziekten te dempen, de onderlinge verbondenheid biedt een schat aan mogelijkheden voor onderzoek en therapieontwikkeling.

Om innovatief onderzoek daadwerkelijk te kunnen vertalen naar toepassingen die patiënten ten goede komen, is het ook essentieel om vroegtijdig aandacht te besteden aan intellectueel eigendom. Kuball benadrukt: "Veel onderzoekers zien niet dat je al aan het begin van je onderzoek goed moet kijken waar je naartoe gaat, plus hoe je het snel gaat testen, in welke omgeving. Daarvoor heb je patenten nodig." In dit opzicht is er een sterke behoefte aan professionele ondersteuning. Dit omvat niet alleen hulp bij het ontwikkelen van innovaties, maar ook ondersteuning van deskundigen op het gebied van patenten, licenties, en business development. Een grotere community geeft ook op dat vlak meer slagracht. “Daarnaast moeten we ervoor waken om niet te snel naar de toepassing te willen gaan” waarschuwt Nolte-’t Hoen. “Het isoleren en karakteriseren van extracellulaire vesicles is daar een voorbeeld van. Als we dat niet betrouwbaar en reproduceerbaar kunnen doen, dan hebben we er klinisch gezien nog niets aan”.

De immunologie community in Utrecht is actief betrokken bij een breed scala aan onderzoeksprojecten die zich richten op het ontrafelen van de geheimen van het immuunsysteem. Van het ontwikkelen van cel- en gentherapieën voor kanker tot diepgaand onderzoek naar virale en bacteriële infecties en auto-immuunziekten. Kuball benadrukt het universele belang van deze initiatieven: "We hebben lopende projecten die we verwachten waardevolle inzichten te bieden, ongeacht de leeftijd van de patiënten. Of iemand nu 16, 22 of 72 is, de kennis en behandelingen die we ontwikkelen, zijn van toepassing over leeftijdsgroepen heen. Dit onderstreept de waarde van samenwerking en kennisuitwisseling om effectieve therapieën te ontwikkelen die bruikbaar zijn voor een breed scala aan patiënten." Met deze veelheid aan lopende projecten blijft de immunologie community in Utrecht dynamisch en gefocust op vooruitgang en innovatie.

Bij het uitbouwen van de immunologie community, staat het opbouwen van een groepsidentiteit en -gevoel centraal. "We zijn een community in progress” concludeert Kuball. De oprichting van de nieuwe immunologie-community binnen het Utrechtse Life Sciences landschap is een spannende ontwikkeling. Door te streven naar samenwerking, innovatie en kennisdeling heeft de community alles in zich om een baanbrekende rol te spelen in de toekomst van het immunologisch onderzoek in Utrecht en daarbuiten.