ľ¹Ï¸£ÀûÓ°ÊÓ

De Universiteit Utrecht (UU) onderneemt stappen om de biodiversiteit op en rond de campus te herstellen en te versterken. Ook op de Heidelberglaan wordt er gekeken naar manieren om de ecologische waarde van het groen te vergroten: van ‘grasfalt’ naar meer leven. Achter de schermen maakt de UU daar nu al plannen voor, en waar mogelijk past ze het huidige beheer aan.

In de tussentijd zijn kleine experimenten al wel mogelijk. Zo waagden het Facilitair Service Centrum en de Green Office van de UU zich deze zomer aan een proef met de zogeheten grasscherf voor het Bestuursgebouw (pal voor de Green Office!). Scroll naar de onderkant van het artikel om te zien welke planten zijn verschenen.
 

Wat is dit voor experiment?

Het gras op deze scherf wordt voor een periode lang slechts aan de zijkanten gemaaid, zodat mensen er kunnen zitten. De rest van het grasveld inclusief de reeds aanwezige planten worden met rust gelaten. De UU wil zo bekijken wat er met het grasveld gebeurt.
 
Er zijn meerdere scenario’s mogelijk. In het minst gunstige geval verschijnen er voor een woonwerkgebied ongewenste planten als brandnetels en distels. Dan is ingrijpen onvermijdelijk. In het beste geval verschijnen er kleurrijke bloeiende inheemse planten, mooi om te zien en goed voor de biodiversiteit. Scenario’s hiertussenin zijn uiteraard ook mogelijk. Wij als UU zijn benieuwd.

Welke uitdagingen komt de universiteit tegen?

Welke uitdagingen komt de universiteit tegen op de weg naar meer biodiversiteit? Henk Legger, Technisch Onderhoudsmanager Buitenruimte, legt uit: ‘Aan de benodigde kennis komen is niet zo’n punt. We hebben allerlei experts in huis - zowel in de bedrijfsvoering als onder onze wetenschappers. Waar we kennis tekortschieten, halen we die op bij advies- en natuurorganisaties om ons heen. Zo kunnen we met vragen omtrent zaaibeleid altijd terecht bij de ...'

Op weg naar een meer biodiverse campus

Anjelle Rademakers, manager Green Office UU, verteld 'Het is belangrijk dat de universitaire community op de hoogte is van processen binnen de universiteit. Zo kan iedereen die dat wil meepraten en kennis en ideeën aandragen om het proces te versterken. We weten dat deze grasscherf het biodiversiteitsprobleem niet gaat oplossen - daarvoor ligt hij te ver van ander groen en is het een te klein oppervlak. Daadwerkelijke verandering kan wel plaatsvinden door nieuw beleid, zoals het beleid dat het FSC van de UU momenteel aan het opstellen is. Ondertussen biedt dit experiment ons de kans om mensen aan het denken te zetten en uit te nodigen tot een gesprek.’

Plantsoorten

Op het moment van schrijven is de grasscherf al een tijdje niet gemaaid. Welke planten hebben we al mogen verwelkomen?

• 

  Duizendblad (Achillea millefolium)

  Inheems

  Trekt gunstige insecten aan zoals vlinders, bijen en torren. In de tuin verhoogt hij de geur van planten die in de buurt staan. Duizendblad heeft medicinale werkingen: hij is bloedstelpend, wondhelend, ontstekingsremmend, stimuleert de spijsvertering en de bloedcirculatie. Hij dankt zijn Latijnse naam aan de Griekse held Achilles, die duizendblad meenam op zijn veldtochten om de krijgswonden van zijn leger te behandelen. Op je composthoop versnelt hij het composteringsproces en als je geen hop meer hebt in je brouwerij, dan is duizendblad een prima vervanging. 

• 

  Herfstleeuwentand (Scorzoneroides autumnalis)

  Inheems

  Makkelijk te verwarren met de gewone paardenbloem, maar de herfstleeuwentand heeft een vertakte stengel. Het is een belangrijke soort voor bijen, omdat deze bloem nog steeds bloeit in het najaar, wanneer veel andere planten al zijn uitgebloeid. De aanwezigheid van de herfstleeuwentand laat zien dat het hier om een voedselrijke natte bodem gaat. 

• 

  Witte Klaver (Trifolium repens)

  Inheems

  Klaver is één van de meest algemene soorten in Nederland en komt voor in zowel cultuurgraslanden als natuurlijke graslanden. Ze zijn een belangrijke bron van nectar voor honingbijen. De Tolakker, de boerderij van de UU, werkt graag met klaver in de weides. Klaver haalt stikstof uit de lucht waardoor er minder bemesting van de weides nodig is. In het najaar geeft klaver de stikstof weer af wat helpt bij het tegengaan van het schimmelen van het gras. Daarnaast is klaver zeer waardevol in veevoer als eiwittoevoeging. Al met al, een zeer nuttig plantje!

• 

  Zachte ooivebaarsbek (Geranium molle)

  Ingeburgerde exoot

  De ooievaarsbek is een geraniumsoort met zeer kleine paarse bloemetjes, je moet goed kijken om een enkeling te kunnen zien, maar soms staan de bermen er vol mee en kleurt hij hele stukken paars. Het is een belangrijke waardplant voor bepaalde vlinders zoals het bruin blauwtje. Net als andere geraniums zijn de bloemen en bladeren van de zachte ooievaarsbek eetbaar! Je kunt ze in een salade gooien, er een taart mee decoreren, of thee van zetten.

• 

  Speerdistel (Cirsium vulgare)

  Inheems|
  
  Ondanks zijn stekelige voorkomen wordt de speerdistel ook wel als sierplant verkocht, dankzij de prachtige grote paarse bloemen. Insecten zijn dol op de distel, hij trekt een hele variëteit aan beestjes aan: van bijen en hommels tot zweefvliegen, kevertjes en wantsen. Tevens is het een waardplant voor verschillende nachtvlinders en de kleurige distelvlinder. Wanneer de bloem eenmaal is uitgebloeid schuift een nieuwe categorie dieren aan: sijsjes, kneutjes, ringmussen en puttertjes houden van de zaadjes. Zo kijk je volgende keer toch met een andere blik naar die ‘nare prikplant’.

• 

  Jacobskruiskruid (Jacobaea vulgaris)

  Inheems

  Een interessante plantensoort door de tegenstrijdige belangen die er mee gemoeid zijn. Het is een waardplant voor bepaalde vlinders, zoals de Sint Jacobsvlinder, die het gif uit de bladeren opneemt om vervolgens zelf niet meer opgegeten te worden. Paarden en koeien zijn echter gevoelig voor het gif in Jacobskruiskruid. Vers zullen ze de plant niet snel opeten maar wel zodra dit gemaaid en wel in gedroogd hooi terecht komt en ook wanneer het platgelopen is in de weides en dus los ligt. Op de campus is dit dus een minder geliefde plantensoort. 

• 

  Madeliefje (Bellis perennis)

  Inheems

  Madeliefjes zijn eetbaar en doen het goed in een salade, of zelfs in de soep! Door de warmte van de soep gaan de bloemetjes helemaal open, wat een mooi effect oplevert in je soepkom. Madeliefjes helpen je ook bij het voorspellen van het weer. Ze staan wijd open in de zon, maar wordt het donker of gaat het regenen, dan sluiten ze hun bloemetjes. 

• 

  Zwervende verpakking

  Invasieve exoot

  De verschillende ondersoorten van de verpakking komen van nature niet voor in Nederlandse graslanden. Bovenal vormen ze een gevaar. Argeloze vogels kunnen door er in te pikken op zoek naar die verleidelijke broodkruimels, plastic in hun maag krijgen. Iets wat bij veelvuldige consumptie kan leiden tot de dood. Ook kan de verpakking gaan ‘zwerven’. Hij wordt dan door de wind meegevoerd naar andere landschappen en kan in open water terecht komen, met alle schadelijke gevolgen van dien.