Een interdisciplinaire blik op de Gele Hesjes

Franse politie en demonstranten in gele hestjes © iStockphoto.com/ricochet64

De 'Gele Hesjes' (of Gilet Jaunes) zijn al geruime tijd onderwerp van gesprek in politiek, media en samenleving. Hoe kunnen we deze vorm van burgerprotest beter begrijpen? Prof. dr. Annelien de Dijn (Moderne Politieke Geschiedenis), dr. Stephan Grimmelikhuijsen (Bestuurskunde) en dr. Kris De Jaegher (Economie) gaven hun visie vanuit hun eigen discipline, tijdens een discussieavond op 21 mei rondom de Gele Hesjes, georganiseerd door de Future of Citizen-based Initiatives (FOCI) Hub.

Prof. dr. Annelien de Dijn. Foto: Ed van Rijswijk
Prof. dr. Annelien de Dijn

Hebben de Gele Hesjes toekomst?

Prof. dr. Annelien de Dijn, hoogleraar moderne politieke geschiedenis, beet het spits af. Ze begon haar verhaal met een duidelijk statement: “Ik verwacht niet dat de Gele Hesjes zoveel toekomst hebben in Frankrijk, afgaande op de geschiedenis”. Volgens De Dijn is de Gele Hesjes-beweging nog het best te vergelijken met de revolte van mei 1968, toen honderdduizenden Franse studenten en arbeiders de straat op gingen, maar structurele politieke omwentelingen uiteindelijk uitbleven. Haar conclusie? De beste manier om iets gedaan te krijgen, zo leert de geschiedenis ons, is door gebruik te maken van het bestaande politieke systeem. En daar is bij de Gele Hesjes tot op heden geen sprake van.

Klopt ons beeld van vertrouwen in de overheid met de cijfers?

De tweede spreker was dr. Stephan Grimmelikhuijsen, universitair hoofddocent bij het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap. Hij begon met een vraag aan het publiek: “Is het vertrouwen van de Nederlander in de overheid de afgelopen vijf jaar gestegen, gelijk gebleven of gedaald?”. De meerderheid koos voor de tweede of derde optie, maar het juiste antwoord bleek toch echt de eerste. Het bleek de opmaat voor de rest van zijn verhaal, waarin hij probeerde uit te leggen hoe een protestbeweging als de Gele Hesjes veel aandacht krijgt, terwijl uit de cijfers blijkt dat de gemiddelde Nederlander de overheid maar weinig wantrouwt.

Wat is het effect is van overheidsrepressie?

Daar sloot het verhaal van de laatste spreker, Dr. Kris De Jaegher, universitair hoofddocent bij het departement Economie, goed bij aan. Hij ging in op de vraag wat het effect is van overheidsrepressie op groepen als de Gele Hesjes. Schrikt het mensen af om deel te nemen? Of werkt het juist boosheid en protest in de hand? De Jaegher legt uit dat het, op basis van de theses van speltheorie tenminste, vooral ook afhangt van het kiesstelsel en politieke systeem in het betreffende land. In Nederland zou repressie waarschijnlijk vooral averechts werken.

discussie

Naderhand was er tijd voor discussie met de sprekers. Het bleek dat de stelling dat de Gele Hesjes waarschijnlijk geen lang leven is beschoren zeker niet zomaar werd aangenomen. Ook tijdens de borrel werd nog uitgebreid doorgepraat.  

FUTURE OF CITIZEN BASED INITIATIVES POP UP EVENTS

Tijdens FOCI-Hub Pop-up Events is er aandacht voor burgerinitiatieven op een laagdrempelige manier die inspeelt op de actualiteit. Deze onderzoekshub is onderdeel van het strategisch thema Institutions for Open Societies van de Universiteit Utrecht.