ľ�ϸ���Ӱ��

Het managementprogramma voor giraffen loopt goed. Zelfs zó goed dat de populatie giraffen in Europese dierentuinen de afgelopen twintig jaar is verdubbeld. Veel dierentuinen hebben nu een mannetjesoverschot en dat is een uitdaging, want giraffen leven in een groep van vrouwen met in principe maar één mannetje. In Safaripark Beekse Bergen zijn daarom voor het eerst twee grote groepen samengesteld die enkel uit mannetjes bestaan. De faculteit Diergeneeskunde doet nauwgezet onderzoek naar het gedrag van giraffen in deze setting. 

Statig wandelt een giraffe onze kant op, terwijl een stuk verderop twee jonge giraffen elkaar speels tikjes geven met hun nek. Naast mij piept een tablet en Fleur de Smit, masterstudent Diergeneeskunde, begint verschillende gegevens in te voeren. “Net als Rozemijn van Zwol observeer ik een kwartier lang één giraffe,” vertelt ze: “bij elke piep geef ik aan wat hij aan het doen is en welk gedrag hij vertoont.” Na dat kwartier volgen ze andere giraffen uit de groep. “Soms lopen ze uit het zicht, en omdat wij moeten omlopen is het soms rennen om ze in de gaten te blijven houden”, lacht Fleur. 

Voorkeuren

Vivian Goerlich, gedragsbioloog bij de faculteit Diergeneeskunde, begeleidt de masterstudenten die dagelijks de giraffen observeren. “Een onderzoek naar gedrag van mannetjes op deze schaal is nog nergens in Europa gedaan”, vertelt Goerlich enthousiast. “We zijn pas sinds april begonnen met gedragsobservatie, maar we hebben nu al mooie waarnemingen gedaan. Zo is bijvoorbeeld bekend dat vrouwtjes onderling een voorkeur voor elkaar kunnen hebben. Nieuw is dat we dit nu ook zien bij mannetjes.” De berg aan data rond gedragspatronen levert volgens Goerlich een schat aan informatie op. “Dit is de basis die nodig is om de giraffen te begrijpen. Giraffen worden soms overgeplaatst naar een andere dierentuin. Maar als we nu weten dat twee mannetjes het goed met elkaar kunnen vinden, moeten we die dan wel uit elkaar halen?”

Vrouwtjes kunnen onderling een voorkeur hebben voor elkaar. Nieuw is dat we dit nu ook zien bij mannetjes.

, bioloog bij Beekse Bergen, vindt van niet. “Als een giraffe na overplaatsing binnen een jaar doodgaat, dan weet je dat het niet goed zit. Maar over het algemeen lijken giraffen zich goed aan te passen aan de nieuwe situatie. Hebben giraffen die altijd bij elkaar waren er last van als ze van elkaar worden gescheiden? We weten het gewoon niet.” Berger is blij dat Beekse Bergen dit onderzoek is gestart. “We weten zo weinig van giraffen: hoe is de groepsstructuur, hoe communiceren ze? In het wild kom je een giraffe vaak alleen tegen en daardoor werden ze vooral gezien als eenlingen. Maar ook al staan ze honderd meter van elkaar, die giraffen maken wel onderdeel uit van een groep.”

Blijven observeren

De mannetjes in deze groepen zijn tussen de drie en acht jaar oud. ‘Oftewel pubers’, vertelt Goerlich. “Wat we nu zien, is dat een aparte groep voor jonge mannetjes lijkt te werken, ook al gaat het stoeien er soms hard aan toe. Wat we echter nog niet kunnen inschatten is hoe het zal gaan als ze een of twee jaar ouder zijn. “Zien we dan veranderingen in gedrag en de groepsstructuur? Worden ze onrustig of agressiever? Zo ja, kunnen ze dan nog steeds bij elkaar in een groep leven? En wat wordt voor dierentuinen dan de volgende stap? Daarom is dit onderzoek zo belangrijk. We moeten hun gedrag blijven observeren, want daarmee kunnen we dierentuinen goed adviseren over hoe ze hun gedrag kunnen begrijpen en wat giraffen nodig hebben. Op die manier kunnen we hun welzijn bewaken.”

Als je echt naar ze kijkt dan zie je verschillen en niet alleen in uiterlijk.

Wereld achter die ogen

Loïs Kroon, masterstudent Biologie, liep als eerste stage bij de giraffen en onderzocht of er sprake was van sociale voorkeuren. “Het was echt een magisch project om aan deel te nemen. In het begin lijken ze allemaal op elkaar, maar als je echt naar ze kijkt dan zie je verschillen en niet alleen in het uiterlijk. Zo is Rob heel avontuurlijk en komt daardoor geregeld in de problemen, terwijl Shaadoni altijd rustig is en zich meer afzijdig houdt. Ik ben dan benieuwd hoe dat komt.” Toch had Kroon het meest met Freddie die een tijdje terug overleed. “Freddie kwam vaak even een kijkje bij mij nemen als ik stond te observeren. In het begin stelde hij zich wat dominant op, maar ik heb het idee dat naarmate de tijd vorderde hij rustiger werd. Op momenten dat hij lang bij mij in de buurt stond, keek ik naar hem en dacht alleen maar: er gaat een hele wereld schuil achter die ogen.”

Volgens Goerlich kijken we bij dieren veel te veel naar groepen in plaats van naar het individu. “Het gaat om de emotionele toestand van elke afzonderlijke giraffe. Dat is wat we nu meten in het onderzoek van Safaripark Beekse Bergen en de faculteit Diergeneeskunde.” Glimlachend kijkt Goerlich naar de giraffen. “Ik ben ervan overtuigd dat we hiermee het welzijn van de giraffen in dierentuinen gaan verbeteren.” 

Dit is een verhaal uit: